W ogłoszonym 22 lipca 1944 Manifeście PKWN nowa władza komunistyczna

zapowiadała między innymi: Zniesione zostaną niemieckie znienawidzone zakazy, krępujące

działalność gospodarczą, obrót handlowy między wsią i miastem. Państwo popierać będzie

szeroki rozwój spółdzielczości. Inicjatywa prywatna wzmagająca tętno życia gospodarczego

również znajdzie poparcie państwa.

Poparcia nie znalazła. Handel, produkcja, usługi, rolnictwo, rzemiosło wszelkie formy

prywatnej przedsiębiorczości były w Peerelu zwalczane.

Prywaciarze, a też spekulanci, badylarze, cinkciarze takimi epitetami

określano ludzi szukających niezależności gospodarczej, których spontaniczne działania,

wynikające z codziennych potrzeb łagodziły najbardziej dolegliwe wady i nonsensy systemu.

Oddaliśmy im głos.

Prywaciarze. Biznes w Peerelu 1945-1989 to antologia wspomnień, które szczególnie

wymownie opisują kolejne etapy zmagań indywidualnej przedsiębiorczości z agresywnym

wobec niej państwem zideologizowanym i bezdusznym. Warto wrócić do tamtych dekad i

przyjrzeć się inicjatywie, która mając charakter indywidualny, siłą ideologicznych naznaczeń

stawała się wrogiem ludowego kraju. I przez państwo była dławiona, spychana na

margines.