Recenze Duchy czy nieznana siła

Co łączyło pisarzy Bolesława Prusa i Władysława Reymonta, prezydenta Warszawy Sokratesa Starynkiewicza, malarza Henryka Siemiradzkiego i wybitną uczoną Marię Skłodowską-Curie? Wszyscy przez pewien czas interesowali się zjawiskami mediumicznymi, a nawet brali udział w seansach spirytystycznych. Wszystkich też zainspirował do tego Julian Ochorowicz (1850-1917) – pozytywista, wynalazca, wielki entuzjasta nauki, psycholog, a także badacz mediumizmu i prekursor polskiej parapsychologii.

Książka Duchy czy nieznana siła? odkrywa nieznane wątki biografii znanych ludzi. Ukazuje historię polskiego spirytyzmu, gorące spory wokół badań mediumicznych, oraz nadzieje i porażki związane z próbami poznania fenomenów parapsychicznych. Podążając śladem eksperymentów Juliana Ochorowicza z najsłynniejszymi mediami owych czasów – Eusapią Palladino i Stanisławą Tomczyk, sami próbujemy znaleźć odpowiedzi na najbardziej nurtujące pytania:

    Czy istnieje życie po śmierci?\n    Gdzie przebiega granica między zjawiskami duchowymi a fizycznymi?\n    Czy media są zręcznymi oszustami, czy może ludźmi obdarzonymi niezwykłymi zdolnościami?\n    Czy możliwe jest naukowe udowodnienie takich zjawisk, jak telekineza czy ektoplazma?\n    Czy da się stworzyć zadowalającą teorię, która wyjaśni powstawanie stygmatów, materializacje duchów, wirowanie stołów i pismo automatyczne?

„Położyłem na stoliku długi ołówek i srebrnego rubla. Medium umieściło ręce w odległości kilku cali od powyższych przedmiotów i zaczęło wykonywać z daleka niezbyt prędkie ruchy. Po upływie minuty, może dwu rubel podniósł się jednym brzegiem, ołówek drgnął i potoczył się na rubla, czyniąc to po kilka razy. Na moją prośbę, ażeby wszedł mi na rękę, ołówek podniósł się lekko jednym końcem i drgającym ruchem wpełznął mi, niby sztywna jaszczurka, na nadstawione dłonie. Uderzyła mnie powolność ruchów medium i szybkie, niespokojne drganie ołówka: nie było tu zmian równoczesnych, lecz różnoczesne, co moim zdaniem zasługuje na szczególną uwagę. To samo spostrzeżenie zanotowali uczeni badacze w Muzeum Przemysłu i Rolnictwa”.

[ fragment relacji Bolesława Prusa]