Recenze Punctum

Punctum – projekt wieży widokowej na Górze Przemysła jest symbolicznym punktem odniesienia dla wystawy Jarosława Kozakiewicza w Galerii Miejskiej Arsenał w Poznaniu. Wzgórze, nad którym obecnie góruje neogotycka wieża, oddalone jest od galerii o kilkaset metrów. Fizyczna bliskość, niemal nakładanie się na siebie przestrzeni prezentacji i miejsca niezrealizowanego projektu współtworzy polemiczny wymiar tej wystawy.

Punctum to zaprojektowana w 2007 roku alternatywna koncepcja rozbudowy Muzeum Narodowego w Poznaniu. W miejscu istniejącej obecnie historyzującej budowli imitującej zamek Przemysła II artysta zaproponował subtelnie wpisujące się w krajobraz miasta i strukturę przestrzeni galerie i dwukondygnacyjny taras, z którego można by wygodnie podziwiać panoramę architektury poznańskiego starego miasta. Jarosław Kozakiewicz zaproponował polemikę z przestarzałą ideą architektury władzy, której budowle miały dominować nad otoczeniem i stanowić dla niego najważniejszy punkt odniesienia. Zamiast tego przedstawił projekt architektury funkcjonalnej, która formy wizualnej przemocy zastępowała dialogiem historii z nowoczesnością.

To szczególne miejsce staje się punktem wyjścia do proponowanej przez artystę rozmowy o krytyczności architektury. Pokazująca wiele różnych projektów wystawa w Arsenale jest pytaniem o to, jakiej architektury potrzebujemy, nie tylko po to, by wygodniej mieszkać, ale jaka architektura może sprawić, by nasze życie było lepsze i przede wszystkim bardziej uważne na potrzeby i wymagania naszego otoczenia.

Kolejnym projektem Kozakiewicza, który wywołał w Poznaniu gwałtowną debatę była jego Kurtyna ziemna zaprojektowana dla Parku Drwęskich, pomiędzy ulicami Górna Wilda i Królowej Jadwigi. Była to kompozycja architektoniczno-rzeźbiarska, której zadaniem było odseparowanie parku od ruchliwej ulicy i rewitalizacja oraz wzmocnienie funkcji zaniedbanych przestrzeni. Projekt zakładał między innymi wprowadzenie kaskady wodnej, której szum stanowiłby dźwiękową barierę pomiędzy ulicą i terenem zielonym. W obu poznańskich projektach artysta bardzo uważnie odnosił się do ukształtowania terenu, który miał być przedmiotem jego interwencji. W przypadku Punctum Kozakiewicz dokładnie rozpracował fenomen wzgórza, na którym wzniesiono historyczny zamek. W przypadku Kurtyny cała koncepcja opiera się na zróżnicowanym, falistym i kaskadowym charakterze parku. Na przykładzie Kurtyny widać również, jak ważne jest w działalności Kozakiewicza umiejętne łączenie natury i kultury, a także postrzeganie miejsca człowieka w mikro- i makroświecie.

Jarosław Kozakiewicz w swojej praktyce twórczej zajmuje się tworzeniem projektów z pogranicza sztuk wizualnych i architektury, w których zadaje kluczowe pytania o znaczenie miejsca oraz jego historycznych, kulturowych i społecznych dyskursów. Ważnym tematem jego pracy badawczej i artystycznej jest także przyszłość miast i ich mieszkańców.

Jarosław Kozakiewicz w latach 1981-1985 studiował na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuki Pięknych w Warszawie.\nW latach 1985-1989 kontynuował edukację w The Cooper Union for Advancement of Science and Art w Nowym Jorku.\nW 2004 roku otrzymał Nagrodę Stowarzyszenia Klubu Krytyki Artystycznej POKAZ oraz wyróżnienie w konkursie na projekt architektoniczny Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Toruniu.\nW 2005 roku otrzymał I nagrodę w międzynarodowym konkursie na koncepcję Parku Pojednania w Oświęcimiu.\nW 2006 był nominowany do Paszportów „Polityki”, reprezentował Polskę na 10. Międzynarodowej Wystawie Architektury w Wenecji oraz otrzymał I nagrodę w konkursie na projekt rzeźby w Stuttgarcie.\nRok 2007 to nagroda publiczności na 10.Triennale Kleinplastick w Fellbach oraz wyróżnienie specjalne w konkursie na projekt budynku Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.\nW 2016, razem z Krzysztofem Wodiczko, zaprezentował projekt przebudowy Placu Defilad w Warszawie i umiejscowienia w nim Instytutu Rozbrojenia Kultury i Zniesienia Wojen imienia Józefa Rotblata.\nW 2017 Narodowa Galeria Zachęta prezentowała obszerny pokaz prac Jarosława Kozakiewicza pod tytułem Zawrót głowy.

Marek Wasilewski