Recenze Psalmista szowinizmu Rudyard Kipling wobec Indii i Indusów

Celem książki jest wskazanie i przeanalizowanie kulturowych stereotypów i uprzedzeń wobec Indusów uwiecznionych w twórczości jednego z najwybitniejszych anglojęzycznych pisarzy, Rudyarda Kiplinga. Swoistą klamrę kompozycyjną stanowi krytyczny esej George’a Orwella na temat literackiego dorobku brytyjskiego twórcy i zawartej w jego dziełach ideologii – wyznacznikami analizy są wysunięte przez Orwella zarzuty o rasizm, imperializm czy skłonności „prefaszystowskie”. Po przebadaniu twórczości Kiplinga autorka próbuje dać odpowiedź na pytanie fundamentalne – czy Orwell miał prawo nazwać Kiplinga moralnie nieczułym i estetycznie obrzydliwym „szowinistą-imperialistą”? Na potwierdzenie słuszności wysuniętych przez Orwella oskarżeń nietrudno wskazać w literackim dorobku Kiplinga przykłady ukazujące brytyjskiego pisarza w niekorzystnym świetle – utrwalając negatywny wizerunek Indii i Indusów, Kipling uczynił bohaterami swoich utworów sprytnych złodziejaszków, zdradliwych i dwulicowych służących, groteskowych w aspirowaniu do brytyjskości mieszańców rasowych czy naiwnie zakochane kobiety niezdolne do racjonalnego myślenia. Autorka nie tylko przeanalizowała twórczość Kiplinga pod kątem stereotypów, lecz także mocno osadziła ją w kontekście historycznym – dzięki przybliżeniu charakteru epoki i środowiska, które ukształtowały Kiplinga, możliwe okazało się odnalezienie w jego dziełach śladów powszechnej w końcu XIX wieku indofobii czy przekonania o technicznym i kulturowym zacofaniu Indii. Odniesienie twórczości brytyjskiego pisarza do popularnego na przełomie wieków nurtu literatury przygodowo-imperialnej (jak określa ją Edward Said) oraz próba udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy Kiplinga, urodzonego i wychowanego w realiach kolonialnych, można w jakimś stopniu usprawiedliwić, to kwestie zamykające rozważania na temat stosunku laureata Literackiej Nagrody Nobla wobec Indii i ich mieszkańców. Choć wydawałoby się, że poruszone w pracy zagadnienia dotyczą dawno minionej epoki, nie wolno lekceważyć faktu, że twórczość Kiplinga odegrała ważną rolę w kształtowaniu wyobrażeń kolejnych pokoleń przedstawicieli Zachodu o Indiach. Tym samym, niniejsza publikacja nie tylko przybliża charakter relacji międzykulturowych na przełomie wieków, lecz także pomaga w zrozumieniu genezy obecnych stereotypów na temat Indii i Indusów. schovat popis