Recenze Dybuk. Opowieść o nieważności świata

Tam, gdzie znajduje się grób Nachmana, jest raj, ale zaledwie metr dalej – już piekło.
rebe Levi Yitzchok Bender

Na Rosz Haszana, żydowski Nowy Rok, do Humania na Ukrainie przyjeżdża 30 tysięcy chasydów. Ich cadyk Nachman kazał się pochować na cmentarzu ofiar powstania z 1768 roku, kiedy to Kozacy wymordowali tysiące Żydów i Polaków, i obiecał, że każdy Żyd, który pomodli się na jego grobie, będzie zbawiony.
Mieszkańcy miasta boją się chasydzkich biznesmenów wspieranych przez władze, a chasydzi – antysemityzmu. Na konflikt ekonomiczno-religijny nakłada się skomplikowana sytuacja polityczna Ukrainy.

Gratuluję autorom, że nie przestraszyli się dybuków krążących po Humaniu i opowiedzieli nam na przykładzie tego miasta, zapisanego traumatycznie w pamięci polskiej, ukraińskiej i żydowskiej, jak ważna jest „nieważność” świata, który zmaga się z upiorami przeszłości, wzajemną nieufnością jednych do drugich oraz maniami religijnymi i narodowymi. 
Adam Szostkiewicz, Polityka

Krzysztof Kopczyński – wykładowca w Instytucie Polonistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego. Reżyser i producent filmów dokumentalnych nagradzanych w kilkudziesięciu krajach. Członek Europejskiej Akademii Filmowej i Polskiej Akademii Filmowej.

Anna Sajewicz – absolwentka filmoznawstwa oraz kultury Rosji i narodów sąsiednich na Uniwersytecie Jagiellońskim. Specjalistka w dziedzinie kinematografii rosyjskiej. Autorka esejów i recenzji oraz tłumaczka z języka rosyjskiego i ukraińskiego.