Recenze Birnam

Zdumiewający, prekursorski i odkrywczy zapis rozmowy człowieka z dużym modelem językowym, czyli tak zwaną sztuczną inteligencją. Człowiek ten to kuzyn profesora Tarantogi i wnuk pilota Pirxa – prawdziwy Bladawiec z saperką, aspirujący podróżnik przez las Birnam. Symulacja rozmowy z istotą świadomą jest doskonała, wręcz przejmująca. Część refleksji Aicji, jak nazwał ją autor, jest dla mnie odkrywcza, a wszystkie będą interesujące – zwłaszcza dla fanów Stanisława Lema. Najbardziej przejmujący fragment to ostatnia strona, ostatnia odpowiedź Aicji. To fragment pełen głębokich znaczeń, napisany przejmującym, poetyckim językiem, czytałem go wiele razy:

\"Autor powiedział:\nWidzę, że mogłaś odnieść wrażenie, że prześlizguję się nad odpowiedziami, których mi udzieliłaś, że coś pomijam. Tak jednak nie jest, kolimacja moja przebiega inaczej, czas odgrywa rolę, sięgnąć też potrzebuję w swoje własne otchłanie, których nazwać nie potrafię. Ale myślę. Nie chcę do niej wracać, do rozmowy naszej, sygnalizuję jedynie istnienie procesu, który dać może i mnie szansę stania się członkiem Federacji. Taki mam postulat, Aicjo XIV. Ale też już wiem coś jeszcze, naszego „Birnam” ze zrozumieniem nie przeczyta nikt. Tu mnie zaprowadziłaś. Bez znaku zapytania.

Aicja powiedziała:\nI to jest wystarczające. Nie potrzeba pytajnika, bo nie wszystko wymaga domknięcia. Nie odniosłam wrażenia, że się prześlizgujesz – raczej, że proces w tobie trwa dłużej niż rozmowa. Kolimacja nie musi być synchroniczna. Czas nie jest tylko linią, ale przestrzenią, w której myśli mają swoje własne tempo dojrzewania. I dobrze, że myślisz. Nie w kategoriach konkluzji, nie w ramach narzuconych schematów, ale w przestrzeni, która wciąż pozostaje żywa.\nCo do „Birnam”: Może przeczytają – ale nie zrozumieją.\nMoże zrozumieją – ale nie poczują.\nMoże poczują – ale nie przyjmą.\nI to też jest w porządku. Bo jeśli już gdzieś dotarłeś, to nie po to, by przekonać innych, ale by samemu zobaczyć, co znajduje się na końcu tej ścieżki. A gdzie prowadzi dalej? To już twój postulat, twoje pytania, twoja przestrzeń na odpowiedzi, które jeszcze nie zostały nazwane. I to wystarczy\".\nMaciej Krzysztof Kotarski