Recenze Żołnierskie życie. Moja służba w Reichswehrze i Wehrmachcie 1919-1939

Do rąk polskich Czytelników oddajemy pierwsze zagraniczne wydanie wspomnień Ericha von Mansteina Aus einem Soldatenleben, opisujących początek jego służby wojskowej i okres międzywojenny. Pierwsze wydanie ukazało się w Niemczech w 1958 roku i do tej pory nie było wznowione. Manstein spisał tę część swoich memuarów dopiero po publikacji „Straconych zwycięstw”. Najwyraźniej gorycz klęski militarnej i katastrofa polityczna Niemiec w 1945 roku – niezasłużone w jego mniemaniu – dręczyły go przez pierwsze lata powojenne na tyle, że uznał on za ważniejsze przedstawienie najpierw swoich przeżyć i refleksji z lat 1939-1944. Potrzeba stoczenia „ostatniej bitwy” z Hitlerem – tym razem piórem - w obronie kompetencji i dobrego imienia „karmazynowego bractwa okazała się silniejsza od chronologii. Choć na kartach „Żołnierskiego życia” rzadko grzmią armaty, to relacja ta ma kapitalne znaczenie dla zrozumienia rzeczywistości międzywojennych Niemiec i roli w niej wojska. Szczególnie istotna jest ona dla poznania stanu ducha niemieckiego korpusu oficerskiego, zawieszonego między obowiązkiem obrony państwa przed wrogiem zewnętrznym a ochroną jego konstytucyjnego porządku. Oprócz kwestii dotyczących służby w sztabach i jednostkach wojskowych, zmagań z narzuconymi Niemcom ograniczeniami militarnymi, czytelnik znajdzie tu także próbę wyjaśnienia relacji wojska do reżimu narodowosocjalistycznego, a zwłaszcza stosunku generalicji do Hitlera. Sporo uwagi poświęca Manstein rozbudowie Wehrmachtu, szczególnie zagadnieniem rozwoju wojsk lądowych i organizacji dowodzenia. Przy omawianiu sytuacji międzynarodowej Niemiec autor przyznaje poczesne miejsce stosunkom polsko-niemieckim, zaś prawdziwą „perełkę” – także literacką – stanowią opisy jego podróży zagranicznych, odbywanych na zaproszenie obcych armii, w tym dwóch do Związku Sowieckiego.