Recenze Grudzień 1970

Monografia jest drugim, uzupełnionym wydaniem książki Jerzego Eislera pokazującej złożoność i wieloaspektowość Grudnia 1970 roku, sytuację w Polsce w przededniu rewolty, narastanie kryzysu i jego przyczyny. W publikacji wykorzystano dokumenty z archiwów państwowych i prywatnych, najnowszą literaturę przedmiotu, prasę, a także relacje uczestników wydarzeń rozgrywających się na Wybrzeżu w tamtym czasie. Na podstawie tych materiałów autor przedstawił dzień po dniu przebieg dramatycznych chwil – przede wszystkim w Gdańsku, Gdyni, Elblągu i Szczecinie. Krystyna Kersten, która była jednym z moich naukowych mistrzów, często powtarzała, że odtwarzanie przeszłości przez badacza przypomina układanie puzzli, przy jednej wszakże zasadniczej różnicy: z góry wiadomo, iż nie dysponujemy wszystkimi elementami układanki. Z upływem lat coraz bardziej utwierdzam się też w przekonaniu, że historyk nie tyle rekonstruuje przeszłość, ile odtwarza ją tak, jak zapisała się ona w pamięci poszczególnych ludzi oraz w tych źródłach, które przetrwały do naszych czasów. Wcale więc wszystko nie musiało wyglądać dokładnie tak, jak z najlepszą wolą i w zgodzie z wymogami warsztatu naukowego opisują to po latach specjaliści. Jest to zatem raczej autorska projekcja przeszłości niż jej wierne odtworzenie. Nie wolno także zapominać, że nauka historyczna w zasadzie nie zna pojęcia całkowitego wyczerpania i wyeksploatowania jakiegokolwiek tematu. z Przedmowy do wydania drugiego. schovat popis