Recenze Zarys historyki

Historyka nie jest encyklopedią nauk historycznych, nie jest filozofią (czy teologią) historii, nie jest też fizyką świata historycznego, najmniej zaś poetyką pisarstwa historycznego.\nPowinna ona postawić przed sobą zadanie, by stać się organonem myślenia i badania historycznego. […]\nHistoryka obejmuje metodykę badania historycznego, systematykę tego, co da się historycznie przebadać, topikę prezentacji rezultatów badania historycznego. […]\nBadanie historyczne zakłada refleksję nad tym, że również treść naszego Ja jest pewnym zapośredniczonym, dokonanym, historycznym rezultatem […]. Rozpoznany fakt zapośredniczenia to przypomnienie (anamnesis).\nNasza wiedza jest czymś przejętym, odziedziczonym – nasza, a jakby naszą nie była. Daleko jeszcze do tego, by poczuć się przy niej swobodnie i swobodnie nią dysponować.\nZ totalności tego, co w ten sposób posiadamy, za sprawą naszego odczuwania (Empfindung) tych naszych treści i naszego odczuwania siebie (Selbstempfindung) z wiedzy wyłania się nam […] nowe przedstawienie całości, części, pojedynczego momentu.\nPowstaje ono w nas w sposób niedowolny, jest obecne jako coś faktycznego. Ale czy rzeczywiście jest tak, jak nam ono pokazuje? By uzyskać pewność, musimy się zastanowić nad jego powstaniem; musimy przebadać jego zapośredniczenie; musimy go dowieść, rozjaśnić, wykazać.

Johann Gustav Droysen (fragment książki)