Recenze Kapo

Vilko Lamian, jugosłowiański Żyd, przetrwał Auschwitz, służąc niemieckim oprawcom jako kapo ze świadomością, że w każdej chwili i bez powodu może stracić swój uprzywilejowany status. Po wojnie ułożył sobie życie w bośniackiej Banja Luce. Wydaje się, że gruba warstwa rutyny i nudnego urzędniczego życia zdążyła przykryć obozowe doświadczenia, gdy pewnego dnia Lamian trafia w gazecie na znajomą nazwę miasta, miejsca pochodzenia Heleny Lifki, jednej z jego ofiar, kobiet, które gwałcił w obozie, Żydówki tak jak on. Przeszłość wraca do Lamiana z niespodziewaną mocą, a wyrzuty sumienia każą mu zmierzyć się z własnym pochodzeniem i ruszyć na poszukiwania tej kobiety. Czy ją odnajdzie, czy uda mu się opowiedzieć jej o sobie i prosić o przebaczenie? Czy przebaczenie w ogóle jest możliwe?

Tišma z bezlitosną przenikliwością i artystycznym wyczuciem ukazuje nierozerwalny, arcyludzki splot lęku, przemocy, winy i pragnienia życia. Kapo zamyka tzw. trylogię żydowską, na którą składają się także Księga Blama (1972, wyd. pol. 1978) i Upotreba čoveka (Użycie człowieka, 1976).