Recenze Demon ruchu, duch czasu, widma miejsc

Sto trzydzieści lat temu w miasteczku pod Lwowem urodził się pisarz, którego przeznaczeniem była egzystencja w cieniu i na pograniczach: w cieniu grozy i śmierci, na pograniczu jawy i snu; w cieniu gwiazd literackich, na pograniczu epok, prądów i stylów; w cieniu Wielkiej Wojny, która ujawniła groźne oblicze nowoczesności, i na pograniczu upadającego Cesarstwa Austro-Węgierskiego, potem zaś odrodzonej Rzeczypospolitej. Stefan Grabiński, bo o nim tu mowa, nigdy nie przestał być pisarzem drugorzędnym, choć wciąż aspirował do pierwszorzędności, do Literatury przez duże L. Ów klasyk polskiej fantastyki inspirował innych twórców tego obszaru, jak choćby Stanisława Lema. Uwięziony w stereotypowych formułach (polski Poe, polski Lovecraft , polski Meyrink), dziś okazuje się pisarzem wyjątkowym, wartym czegoś więcej niż konwencjonalne wzmianki w historycznoliterackich syntezach.
Joanna Majewska próbuje odtworzyć jego świat, literacką prowincję, której centrum stanowił Lwów. Przypomina miejsca, ludzi, zdarzenia kształtujące wyobraźnię i talent pisarza. Potwierdzenia swoich hipotez oraz intuicji szuka w jego twórczości. Dzieło Grabińskiego ukazuje jako zjawisko oryginalne, uformowane przez osobiste doświadczenie i prowincjonalny mikrokosmos, a zarazem wpisujące się świadomie lub nie w przemiany zachodzące w makrokosmosie literatury i kultury europejskiej.
schovat popis