Recenze Nobel literacki XXI wieku T.2 2010 - 2019

Jak wszystko w XXI wieku, także przyznawanie Nagrody Nobla
w dziedzinie literatury pozostaje dyskusyjne. Twórczość nagrodzonych
wzbudza ciekawość jednych, zachwyt drugich, oburzenie i sprzeciw innych,
co wynika z płynnej i subiektywnej definicji wartościowej literatury. Na
szczęście brakuje jednej miary w ocenie sztuki. Umożliwia to czytelnicze
poszukiwania, a kapitule przyznającej nagrodę pozwala podsuwać
rozmaite propozycje. Odbiorców skłania do dostrzegania różnorodnych
zalet pisarstwa.
Literacki Nobel wysoko wartościuje a to pisarzy o niepowtarzalnie
indywidualnym spojrzeniu na rzeczywistość, a to twórców szczególnie
wnikliwych, a to wizjonerów ludzkości, to znowu pióra wyjątkowo oryginalne.
Nobla przyznaje się za niespotykane ujęcie zjawisk, mistrzowski styl,
błyskotliwą konstrukcję utworu, trafne wyrażenie ludzkiego samopoczucia,
sugestywnie przekonujące ujęcie kondycji swojej współczesności. Wartością
wyróżniającego się pisarstwa jest jego szczerość wyrażona naturalną
a nietuzinkową formą. Niełatwo o nią w świecie posiłkującym się grą,
udawaniem, naśladownictwem, pozorami.
Literacka Nagroda Nobla wzbudza kontrowersje, jeśliby przyjąć, że
miarą uhonorowanych nią utworów pozostaje nadanie światowego rozgłosu
pisarzom z różnorodnych kręgów kulturowych i miejsc świata. Przypuszcza
się, że w wyróżnianiu najlepszych pisarzy kryterium światopoglądowe
dominuje nad artystycznym.
Literacka Nagroda Nobla wzbudza kontrowersje, bo od nagrodzonego
twórcy zwykło się oczekiwać nienagannej postawy, podświadomie
uznając go za autorytet moralny. I gdy okazuje się, że talent pisarzy nie
idzie w parze z faktami biograficznymi, najczęściej czytelnicy doznają
zawodu. Odwieczne i nieśmiertelne pytanie o konieczność adekwatności
życia pisarza z przesłaniem jego pisarstwa pozostaje jak wiadomo nie
od dziś otwarte.
Literacka Nagroda Nobla wzbudza kontrowersje, bo potrafi odkrywać
wstydliwe kulisy codzienności, kwestionować sprawiedliwość, wątpić
w przewagę dobra nad złem, bezwzględnie podważać wiarę w szlachetność
i piękno człowieka. Drażni tradycyjne przyzwyczajenia czytelnicze
do dydaktycznej funkcji literatury. Eksponuje rolę pisarza w pierwszych
dekadach XXI wieku. Powszechne oczekiwanie, by pełnił funkcję nauczyciela,
przewodnika, mędrca, może spotkać się z rozczarowaniem.
Literacka Nagroda Nobla wzbudza kontrowersje, bo stoją za nią niebagatelnie
duże pieniądze. A pieniądze, szczególnie te związane ze sławą,
potrafią rodzić złe emocje. Wzbudzają zazdrość, pytanie o sprawiedliwość,
o relację między sztuką a praktycyzmem. Cynik powiedziałby, że w powszechnym
odbiorze liczy się jedynie literatura przeliczona na pokaźne
sumy. Nadanie tym sposobem rangi kulturze wysokiej zawdzięczamy
nieprzecenionej intuicji szwedzkiego przemysłowca z drugiej połowy